EPSON EH-LS10000
Το 2015 έκλεισε με την παρουσίαση εκ μέρους της Epson ενός νέου μοντέλου σταθμού στο ιστορικό της. Ο νέος αυτός προβολέας δεν χρησιμοποιεί πλέον σαν φωτεινή πηγή την γνωστή μας λάμπα UHP αλλά laser. Εάν δεν κάνω λάθος είναι η πρώτη υλοποίηση για οικιακή χρήση.
Ο EH-LS10000 έχει ανακοινωθεί εδώ και πολύ καιρό και πολλοί είναι οι κάτοχοι, αλλά στην άλλη πλευρά του ατλαντικού. Η Epson είχε αποφασίσει να κάνει την προώθηση του προϊόντος σε εκείνο το «κανάλι» διανομής και μετά να τον προωθήσει στην Ευρωπαϊκή αγορά. Σύμφωνα με την εταιρεία, αυτή η κίνηση δεν είναι στρατηγικής ή τεχνικής έλλειψης του προϊόντος. Ο EH-LS10000 αποτελεί για αυτήν ένα HI-END προϊόν και του δίνουν την ανάλογη προσοχή κατά την κατασκευή – συναρμολόγησή του που είναι χειροποίητη. Αυτό και μόνο δημιουργεί μια ολόκληρη λίστα αναμονής.
Ο EH-LS10000 αποπνέει μια δυναμική, έναν αέρα πολυτέλειας και μια επιβλητική στιβαρότητα. Το μέγεθος του μεγάλο, μοιάζει με τα υπόλοιπα μοντέλα της εταιρείας (π.χ. EH-TW9200), ενώ μια πιο προσεκτική ματιά θα μας θυμίσει τον R4000 της ίδιας εταιρείας αλλά με περισσότερες καμπύλες.
Ο EH-LS10000 είναι ένας προβολέας με ανάλυση 1.920 x 1.080 (0.74 R-HTPS) αμιγώς δηλαδή 2K προβολέας. Δεν είναι τεχνολογίας LCD transmissive αλλά reflective. Μπορεί να δεχτεί σήματα 4K ενώ το σύστημα που χρησιμοποιεί είναι κάτι αντίστοιχο με αυτό που έχουμε συναντήσει στους προβολείς της JVC. Έχουμε και εδώ μια μετατόπιση των pixels κατά μισό (pixel) δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο περισσότερα pixels και συνεπώς μια αυξημένη ανάλυση στην εικόνα.
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως ο προβολέας αυτός δεν χρησιμοποιεί την κοινή λάμπα που όλοι γνωρίζουμε αλλά laser και μάλιστα δύο οπτικά μονοπάτια (optical path). Το ένα τροφοδοτεί το μπλε panel ενώ η άλλη δέσμη αφού περάσει μέσα από διχρωικά φίλτρα θα δώσει φως στο πράσινο και κόκκινο panel. Η διάρκεια ζωής των laser είναι 30.000 ώρες σε eco mode. Μιλάμε δηλαδή για πολλά χρόνια χρήσης εάν θεωρήσουμε ότι μια μέση χρήση του προβολέα θα είναι τέσσερις με πέντε ώρες καθημερινά
Η φωτεινότητα του είναι 1.500 ANSI Lumens (μέτρηση κατά ISO).
Δεν χρησιμοποιεί κάποιου είδους μηχανική ίριδα αλλά αντί για αυτήν χρησιμοποιεί ένα είδος αλγόριθμου παρόμοιου με δυναμικό contrast ελέγχοντας με αυτόν τον τρόπο την φωτεινότητα των lasers. Παραπλήσιο τρόπο ελέγχου είχαμε συναντήσει σε παλιότερες υλοποιήσεις με την χρήση λάμπας UHP δίχως όμως τα αναμενόμενα αποτελέσματα που γι’ αυτόν τον λόγο αντικαταστάθηκαν μόνο από μηχανικές ίριδες. Η φωτεινότητα του προβολέα μπορεί να ρυθμιστεί μέσα από τρεις επιλογές φωτεινότητας (eco, middle και high).
Ο φακός που φιγουράρει στο κέντρο είναι νέος, διαφορετικός, ποιοτικότερος και με ηλεκτρικές δυνατότητες όπως zoom, focus με θέσεις μνήμης. Είναι κάτι που ο ανταγωνισμός το παρέχει και δεν θα μπορούσε να λείπει και από αυτόν. Έτσι ο ευτυχής κάτοχος έχει την δυνατότητα ανάλογα με το format του περιεχομένου που βλέπει να επιλέξει και την κατάλληλη θέση της εικόνας π.χ. σε θέση ταινίας 2,35:1 θα μπορούσε να κατεβάσει την εικόνα χαμηλότερα με ταυτόχρονο masking της επάνω επιφάνειας. Η μετατόπιση του φακού μπορεί να γίνει είτε στον οριζόντιο άξονα κατά 40% είτε στον κάθετο άξονα κατά 90% ενώ το ποσοστό αυτό μειώνεται εάν η κίνηση του φακού γίνει και στους δυο άξονες.
Οι διακόπτες ελέγχου του προβολέα είναι κρυμμένοι στην δεξιά πλευρά του ενώ στο πίσω μέρος υπάρχουν οι θύρες από τις οποίες τροφοδοτούμε τον προβολέα με σήμα μέσω δυο εισόδων HDMI και αναλογικό μέσω συνδέσεων Video, Component και D-Sub 15 pin. Μόνο μια από τις θύρες HDMI υποστηρίζει HDCP 2.2. Επίσης μπορεί να υποστηρίξει και ρυθμό ανανέωσης 60Hz, όχι μόνο 30Hz, όταν το σήμα που τον τροφοδοτούμε είναι 4K.
TEXNIKA XAΡAKTHΡΙΣTIKA
EPSON ΕΗ-LS1000
Τεχνολογία: Reflective, 0.74 R-HTPS, 16:9 (native), 1.920×1080 pixels
Ονομαστική φωτεινότητα: 1.500 lumens (ANSI)
Ονομαστικός λόγος αντίθεσης: Absolute black
Τύπος & Ισχύς λυχνίας: Laser Light source, 41.9 mW
Διάρκεια ζωής λυχνίας: 17.000-30.000 ώρες
Φακός: F/1,28-2,73
Απόσταση προβολής 100΄΄: Από 3 έως 6,4 μ.
Lens Shift: Ναι
Είσοδοι: 2xΗDMI, 1xVideo, 1xS-Video, 1xComponent (Y/CB/CR), 1×15-pin Mini D-Sub, 2xTrigger (out), 1xLAN
Διαστάσεις (ΠxΥxΒ): 550x225x553 χλστ.
Βάρος: 18,0 κιλά
Επαφή: 210.8099.499
Τιμή: 6.990 ευρώ
Στο πίσω μέρος υπάρχουν οι θύρες από τις οποίες τροφοδοτούμε τον προβολέα με σήμα ψηφιακό μέσω δύο εισόδων HDMI και αναλογικά μέσω συνδέσεων Video, Component και D-Sub 15pin. Θα βρούμε δύο εξόδους trigger που θα μας βοηθήσουν να φτιάξουμε ένα σενάριο για τον αυτοματισμό μας.
Η δομή του μενού έχει παραμείνει αναλλοίωτη με μερικές όμως επιπλέον επιλογές. Μία από αυτές είναι η δυνατότητα μέσα από πέντε επιλογές για το Super-Resolution για 2Κ και πέντε επιλογές για το Super-Resolution για 4Κ (επιλογή που απενεργοποιείται στο 3D).
Υπάρχουν έξι προεπιλογές Living Room, Cinema, Natural, Dynamic Digital Cinema and Adobe RGB με σημαντικότερες τις δυο τελευταίες, οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν την νέα μορφή που θα φέρει η έλευση των νέων 4K Blu Ray με διευρυμένο χρωματικό τρίγωνο (REC.2020 και DCi-P3).
Η πρώτη φορά που είδαμε το νέο αυτό προβολέα ήταν στην έκθεση που οργάνωσε με επιτυχία για άλλη μια χρονιά το περιοδικό ΗΧΟΣ.
Η εμφάνιση του αλλά και η τεχνολογία που εσωκλείει σε προδιαθέτει θετικά. Η αλήθεια είναι ότι η εικόνα του με την πρώτη ματιά σε μαγεύει. Η αληθοφάνεια των χρωμάτων και η ταύτιση τους με την πραγματική εικόνα είναι σχεδόν υποδειγματική. Τα λεγόμενα «skin tones» λίγες φορές τα έχω δει με τέτοια ακρίβεια. Η επάρκεια του σε φωτεινότητα μπορεί να ανοίξει μέχρι και 130 ίντσες σε 1.78:1 αλλά και 2.35:1 ενώ ο προβολέας θα πρέπει να τοποθετηθεί κοντά στο πανί εάν θέλουμε να ανοίξουμε πολλές ίντσες ενώ ταυτόχρονα να έχουμε επάρκεια φωτεινότητας τόσο σε θέαση 2 D όσο και σε 3D . Η πτώση φωτεινότητας μεταξύ των δύο θέσεων είναι της τάξης του 25%, μικρότερη αυτής των JVC.
Μέσω της ρύθμισης (panel alignment) μπορούν να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για την σωστή σύγκλιση, είτε σε όλο το panel ή τμηματικά ενώ το color aberration λόγω φακού είναι ελάχιστο.
Η οξύτητα της εικόνας είναι υποδειγματική και αυτή με το αντίστοιχο ρυθμιστικό στο μηδέν. Το συγκεκριμένο ρυθμιστικό δεν επιφέρει δραματικές αλλαγές στην οξύτητα της εικόνας. Είμαι όμως σίγουρος ότι μια τέτοια, σωστή, εικόνα δεν θα είναι αρεστή. Σε αυτήν την περίπτωση καλό θα ήταν να «πειράξετε-ενεργοποιήσετε» το “Super-Resolution”. Μια τιμή κοντά στο δυο είναι υπέρ αρκετή ενώ η τιμή τρία είναι υπερβολική και δημιουργεί τεχνουργήματα στην προβαλλόμενη εικόνα. Το Super-Resolution μπορεί να ενεργοποιηθεί και στο 4K ενώ και εδώ ισχύει το ίδιο σχετικά με τις τιμές. Με την ενεργοποίηση του 4Κ η εικόνα γίνεται λιγότερο ευκρινής, χάνει αυτήν την σπιρτάδα, ενώ αποκτά μια film like αίσθηση μια και γίνεται πιο συμπαγής.
Η λειτουργία της ίριδας και στις δύο θέσεις είναι αναβαθμισμένη σε σχέση με τα υπόλοιπα μοντέλα της εταιρείας. Το επίπεδο του μαύρου είναι το ίδιο καλό αλλά σε αυτόν τον τομέα δεν έχει φτάσει αυτό των μεγάλων JVC. Μόνο και μόνο ότι η διαφορά έχει μειωθεί, θεωρώ ότι είναι μια μεγάλη επιτυχία. Και όλα αυτά δίχως την χρήση της ίριδας. Εάν την ενεργοποιήσουμε και μάλιστα στην δεύτερη επιλογή τότε μπορούμε να κοιτάξουμε απευθείας στον φακό χωρίς τον φόβο βλάβης του ματιού μας. Μιλάμε για το απόλυτο μάυρο. Με την «ίριδα» απενεργοποιημένη οι λεπτομέρειες στις δύσκολες σκοτεινές και υποφωτισμένες σκηνές αποδίδονται σωστά με το σωστό Ansi contrast και μικρή συμπίεση.
Στην κίνηση δεν παρατήρησα κανένα πρόβλημα ενώ η επιλογή του frame interpolation είναι κάτι που θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν αρκετοί. Δεν χρειάζονται όμως υπερβολές γιατί τα artifacts καραδοκούν.
Σε θέαση 3D περιεχομένου ο προβολέας τα πήγε το ίδιο καλά με ελάχιστο crosstalk ενώ η μείωση της φωτεινότητας δεν είναι τόση ώστε να κάνει την θέαση κουραστική. Κάθε άλλο άλλωστε. Χονδρικά να αναφέρω ότι χάνει περίπου τα 2/3 της φωτεινότητας. Κατά την θέαση 3D τα ρυθμιστικά Noise Reduction, Frame Interpolation, Super-Resolution, 4K Enhancement (Super-Resolution 4K-3) και Detail Enhancement δεν λειτουργούν όταν ο προβολέας έχει κλειδώσει στα 60Hz, κάτι που δεν συμβαίνει στα 24Hz.
Η απόδοση του Epson EH-LS10000 χαρακτηρίζεται από μια απόλυτα ισορροπημένη συμπεριφορά. Για θέαση ταινιών η επιλογή Natural, αποτελεί και την ιδανικότερη επιλογή με μικρά σφάλματα στην κλίμακα του γκρι ενώ τα χρώματα ήταν σωστά τοποθετημένα στο χρωματικό τρίγωνο και με φωτεινότητες σωστά ταιριασμένες. Η θερμοκρασία μετρήθηκε στα 6.200Κ. Η επιλογή 2,2 στο gamma αποτελεί την εύκολη λύση και σωστή θα έλεγα. Το color management λειτουργεί σωστά και μικρομετρικά. Η φωτεινότητα μετρήθηκε στα 998 Ansi (22,4 fL) με τον προβολέα να έχει τοποθετηθεί απέναντι από την 135 ιντσών οθόνη σε απόσταση 4,3 μέτρων. Οι διαφορές φωτεινότητας μεταξύ Eco και High mode ανέρχεται στο 75%.
Το contrast ratio, on/off full field, μετρήθηκε στο 28.300:1 (με την ίριδα ενεργοποιημένη) στη θέση Tele και το Ansi Contrast 410:1. Με την ίριδα απενεργοποιημένη το native contrast μετρήθηκε στο 6.120:1. Η max φωτεινότητά του μετρήθηκε στα 1.480 Ansi Lumens (στην θέση High dynamic mode) ενώ ρυθμισμένος κατά D65 και σε High mode η φωτεινότητά του μετρήθηκε στα 910 Ansi Lumens .
Ο LS10000 είναι ο πρώτος προβολέας που υποστηρίζει διευρυμένο χρωματικό τρίγωνο στο Digital mode.
EPSON LS 10000 ADOBE sRGB
Color Temp: 6.466K (70IRE)
Gamma: 2.25
EPSON LS 10000 NATURAL
Color Temp: 6.190K (70IRE)
Gamma: 2.24
EPSON LS 10000 CINEMA
Color Temp: 7.015(70IRE)
Gamma: 2.0
EPSON LS 10000 DIGITAL CINEMA
Color Temp: 6.816(70IRE)
Gamma: 2.25
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι μετρήσεις και οι αποδόσεις του προβολικού μέσου αφορά μόνο το μοντέλο που είχαμε για δοκιμή. Αποδόσεις άλλων ίδιων συσκευών μπορεί να έχουν διαφορετικά μετρήσιμα μεγέθη (με μεγαλύτερα ή μικρότερα λάθη).
Αυτός είναι και ο λόγος που δεν δημοσιεύουμε τις ρυθμίσεις που χρησιμοποιήσαμε μετά το calibration (βαθμονόμισή του).
Περισσότερα για την επαγγελματική βαθμονόμηση του προβολικού σας μέσου μπορείτε να μάθετε εδώ.
Μανώλης Καστρουνής